Japonca olan bu sözcük, tepsi (tabak) anlamına gelen "bon" ve
bitki anlamına gelen "sai" sözcüklerinden türetilmiştir.
Saksıdaki
ağaç veya bitki anlamına gelir. Bonsai sanatı Japonya'ya 7-9. yüzyıllarda
Çin'den gelmiştir.
Çin'de Penjing adı verilen ağaç minyatürleştirme sanatının
binlerce yıllık geçmişi vardır.
Yalnız penjing'in bir farkı vardır. Penjing'de
bir tek saksıda bir ağaç değil, örneğin birkaç minyatür ağacın gölgesinde
oturan bir köylü tasvir edilmekteydi
Bonsai ağaçları özel saksılarda, farklı tekniklerle budayarak, şekillendirerek
ve bodurlaştırarak büyüterek estetik bir görüntü kazandırma sanatıdır.
Bonsai sanatının temelinde ağaçlara duyulan saygı bulunmaktadır.
Bonsailer herhangi bir ağaçtan farksızdır. Budama yöntemleri ile minyatür ağaç
görünümüne kavuşturulur.
Bonsai, yaşayan ağaçlara duyulan saygıyı ve bu ağaçların yaşamasını
konu alan bir sanattır. Bonsailer minyatür olmalarına rağmen çevremizde
gördüğümüz ağaçlardan hiçbir farkları yoktur. Özenle seçilen ağaç dalları,
budanarak ve ilgiyle yetiştirilerek minyatür ağaç görünümü kazanır.
En güzel bonsailer sığ ve yayvan saksılarda yetiştirilenlerdir. Değişik
şekillerde bonsailer bulunmaktadır: süpürge şeklinde - şelale şeklinde -
rüzgara açık şekildedir. Japonların doğaya olan tutkuları yaşamlarına da
yansımış ve yıllar geçtikçe bahçeciliğe verilen önem artmıştır.
Bonsailer de bu kültürün bir parçasını oluşturmaktadır ve büyük
şehirlerde insanların doğaya olan özlemlerini minyatür olarak
karşılamaktadırlar. Genellikle bonsailerin iklime ayak uydurmaları çok zordur.
Bundan dolayı bonsailerin yetiştirilmesi özel bir ilgi
gerektirmektedir, yetiştirilirken ağacın doğal özelliğine toprağın nemliliğine,
seçilen saksının özelliklerine, ışık ve doğal koşullara çok dikkat edilmelidir.
Bu koşullar sağlandığında ufak balkonlu bir ev bonsai koleksiyonu için
yeterlidir. Aslında ağırlıklı olarak dış mekân ağaç ve çalı türlerinden bonsai
yapılsa da çokça bilinen ev bitkilerinden de bonsai yapılmaktadır. Bunlardan
Ficus en popülerlerindendir. Açelya, şefleradan da bonsai yapılmaktadır. En
ufak bonsailere verilen isim mame (fasulye) dir. En popüler bonsailer ise
yaklaşık boyları 15 cm kadar olanlardır.