BOŞALTIM SİSTEMİ (ÜRİNER SİSTEM) 1

 

https://www.biyolojiduragi.com/

https://www.biyolojiduragi.com/ BOŞALTIM SİSTEMİ

Boşaltım, hücrelerin ve organizmanın canlılığını devam ettirebilmesi ve homeostazinin devamlılığının sağlanması için önemlidir. 

Boşaltım denince ilk akla gelen metabolizma atıkları 

su, CO₂, amonyak (NH₃), üre [CO(NH₂)₂] ve ürik asittir (C₅H₄N₄O₃).

Üre: Karaciğerde amonyağa karbondioksit katılımıyla sentezlenen azotlu organik bir

bileşiktir. Memelilerin ve kurbağaların ana azotlu atığıdır. Amonyağa göre daha az 

zararlı olduğu, suda yüksek oranda çözünebildiği için vücuttan az su ile birlikte atılır.

Su; akciğerler, böbrekler ve deri yoluyla dışarıya verilir.

KİTAP TAVSİYELERİ

 

SOLUNUM SİSTEMİ 1

 

SOLUNUM SİSTEMİNİN YAPISI, GÖREVİ VE İŞLEYİŞİ

• Vücuttaki hücrelerin ihtiyacı olan oksijenin (O2) dış ortamdan alınması için solunum sistemine gereksinim duyulur.
• Bu sistemle aynı zamanda hücrelerin üretmiş olduğu metabolik atık olan karbondioksit (CO2) de dışarı atılır.
• Solunum gazları adı verilen bu gazlar, dolaşım sistemi sayesinde taşınır.
• Solunum, dış solunum ve iç solunum olmak üzere iki aşamalıdır.

1. Akciğerdeki alveoller ve bunları saran kılcal damarlarla solunum gazlarının difüzyonu dış solunum denir.

2. Doku kılcallarıyla doku hücreleri arasındaki gazların difüzyonuna ise iç solunum denir.

SOLUNUM SİSTEMİ 2

SOLUK ALIP VERMENİN KONTROLÜ

• Omurilik soğanı ve ponsta bulunan çeşitli nöron grupları solunum merkezini oluşturur.
• Solunum merkezi, soluk alıp verme hızını ve kandaki oksijenle karbondioksit miktarının sabit tutulmasını düzenler.
• Her ne kadar kısa bir süre için soluk alıp verme mekanizması istemli bir şekilde yürütülmeye çalışılsa da solunum merkezi bu işleri istemsiz yapmaktan sorumludur.
• Solunum merkezini asıl uyaran kandaki CO2 miktarıdır.
• Kanda, beyin-omurilik sıvısında (BOS) ve doku sıvısında CO2 seviyesinin artması sonucu suyla birleşen CO2 karbonik asit oluşturur. 
• Karbonik asit, bikarbonat iyonlarına (HCO3) ve hidrojen iyonuna (H+) ayrışır. 
• Dolayısıyla pH düşer. pH değişiklikleri kan damarlarındaki ve solunum merkezindeki kemoreseptörler sayesinde algılanır. 
• Solunum merkezinden çıkan sinyaller, diyafram kasına ve kaburga kaslarına iletilerek akciğerlerin soluk alıp verme hızını ve derinliğini düzenler. 
• Hücresel solunum sonucu CO2’in kandaki seviyesi düşüp pH normale döndüğünde solunum merkezinden gelen sinyallerle solunum normale döner. 
• Böylece homeostasi sağlanmış olur.
• Kandaki O2 seviyesinin solunum merkezinin uyarılması üzerinde pek bir etkisi yoktur. 
• Eğer kandaki O2 seviyesi aşırı derecede düşecek olursa aorttaki ve boyun atardamarlarındaki kemoreseptörler, solunum merkezini uyararak solunumu hızlandırır.

SOLUNUM SİSTEMİ

SOLUNUM SİSTEMİ 1

KALITIMIN GENEL İLKELERİ 4 ( EŞEYE BAĞLI KALITIM )

EŞEY TAYİNİ FARKLI CANLILARDA CİNSİYET TAYİNİ GENETİK VARYASYONLARIN BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİ  AÇIKLAMADAKİ ROLÜ KROMOZOMLARDA AYRILMAMA OLAYI KROMOZOM YAPISINDAKİ DEĞİŞİM ŞEKİLLERİ Cinsiyeti (eşeyi) belirleyen X ve Y kromozomları üzerinde yer alan genler eşeye bağlı genler olarak adlandırılır.  Eşey kromozomları sadece cinsiyeti belirlemez. Eşey kromozomlarında cinsiyet dışındaki farklı özellikleri kontrol eden genler de taşınır.  Bu genler dişilerde X kromozomu üzerinde, erkeklerde X ve Y kromozomları üzerinde taşınır.  Dişilerde X kromozomları tam homolog olduklarından tüm özellikler iki alelle belirlenir.  Erkeklerde ise X ve Y kromozomları tam homolog değildir. Erkeklerde X ve Y kromozomlarının homolog bölgesinde bulunan özellikler iki alelle belirlenir.  Homolog olmayan bölgesindeki özellikler ise tek alelle belirlenir.Eşey kromozomlarıyla dölden döle taşınan bu genlerin oluşturduğu karakterlere eşeye bağlı karakterler denir.

KALITIM

 

KALITIMLA İLGİLİ GENEL KAVRAMLAR

MENDEL'İN İLKELERİ VE UYGULAMALARI

KALITIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK  1

 

( KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR)

KALITIMIN GENEL İLKELERİ 3 (SOYAĞAÇLARI)

SOYAĞAÇLARI

KAN GRUPLARI

ÇOK ALELLİLİK

Devrim Sarısoy

Rh antikorları doğal olarak kanda bulunmaz. 

Rh antijeni ile karşılaştığı zaman  oluşmaktadır. 

Bu yüzden Rh^- kan grubuna sahip insana Rh⁺ kan verilirse hazır antikor olmadığı için hızlı reaksiyon görülmez.

SINIFLANDIRMA ÇEŞİTLERİ VE İLKELERİ 2 (PROTİSTLER)

Hepsi ökaryot hücrelidir.
Gruptaki canlılar bir hücreli, çok hücreli, mikroskobik, makroskobik, ototrof ya da heterotrof olabilir.
Ototrof hem de heterotrof olanları vardır.
Amip ve paramesyum gibi protistalar, bakteriler ve diğer küçük canlıları yiyerek beslenir. Hayvanlardan farkı bir hücreli olmaları.
Bazıları bitkiler gibi fotosentez yaparak kendi besinini kendisi üretir. Ancak bitki gibi kök, gövde ve yaprakları yoktur.

KALITIMIN GENEL İLKELERİ 2 ( MENDEL İLKELERİ ve UYGULAMALARI)

MENDEL İLKELERİ ve UYGULAMALARI

MONOHİBRİT ÇAPRAZLAMA

DİHİBRİT ÇAPRAZLAMA

Mendel’in bezelyeleri seçmesinin dışın da başarılı olmasının başlıca nedenleri şunlardır:

Çalışmalarında bitkinin tüm özelliklerini değil, bir özelliğini dikkate aldı. Örneğin yeşil tohumluları sarı tohumlularla, buruşukları düz tohumlularla çaprazladı.

Çok sayıda ebeveyne (anne-baba) kullandı.

Sayısal çalıştı ve istatistik kurallarını biyolojiye uyguladı.

KALITIMIN GENEL İLKELERİ 1 (GENETİK KAVRAMLAR)

GENETİK KAVRAMLARI

GAMETLERİN BULUNMASI

Genetik (Kalıtım Bilimi): Canlılardaki benzerlik ve farklılıkların ortaya çıkmasını sağlayan  faktörleri, bu faktörlerin nesilden nesle nasıl geçtiğini araştıran bilim dalına genetik denir.

ENDOKRİN SİSTEM (HORMONAL SİSTEM) 2020-2021

Yunanca kökenli bir kelimedir.

Uyarmak, canlandırmak anlamındadır. 

İç salgı bezlerinden kana geçen ve organların işlemesini düzenleyen adrenalin, insülin, tiroksin vb. fizyolojik etkisi olan maddelerin genel adı olarak tanımlanır.

Endokrin organlar hipofiz, böbrek üstü bezleri, tiroit, paratiroit, gonatlar gibi kanalsız iç salgı bezlerinde sentez edilen ve kanla taşınarak gittikleri belli hedef doku hücrelerinde etki gösteren organik bileşiklerdir. 

Fakat hormon tanımına uymayan, ama hormon etkisi gösteren bileşikler de vardır. Hipotalamik düzenleyici hormonlar, antidiüretik hormon, oksitosin, prostaglandinler, gastrin, sekretin, somatostatin, anjiotensin örnek verilebilir.

BİYOLOJİ TAHTA NOTLARI 9.SINIF

2018 - 2019 - 2020   
EĞİTİM ÖĞRETİM YILLLARI  

BİYOLOJİ KONULARININ DERS İÇİNDEKİ TAHTA GÖRSELLERİ


BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ

DEVRİM SARISOY 

BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI

BİYOLOJİ DENEYLERİ

DENEY NEDİR?

Bazı araç, alet ve maddelerin kullanılması ile, insanların  henüz bilmedikleri konu ve bilgileri keşfetmek, çeşitli yollardan kazanılan bilgilerin doğruluğunu açık olarak göstermek ve yaparak yaşayarak öğrenmek için yapılan bir öğrenme etkinliğidir.
Biyolojideki  ve diğer bilim dallarında  konuların daha iyi anlaşılması ve bilgilerin anlaşılması kalıcı olması için deney yaptırılmalıdır. Örneğin sıvıların ya da havanın kaldırma kuvvetini anlamak için bir çok formüle ihtiyaç vardır.

Bu olay öğrenciye anlatılırken kaldırma kuvvetinin nelere bağlı olduğu  uzun uzadıya anlatılır ve formülize edilir.
Oysa tüm bunların yerine cisim el kantarı ile havada, suda ve yağ içerisinde tarttığımızda öğrenci kaldırma kuvvetinin ne demek olduğunu daha iyi anlamış olur.

Ayrıca gemi, vapur gibi araçlar; suyun kaldırma kuvvetinden yararlanarak hareket eder.

BİTKİLERDE HORMONLAR VE ETKİLERİ

 www.bilkem.com
BİTKİLERDE HORMONLAR VE ETKİLERİ

•  Bitkilerde doğal olarak oluşan, , çok düşük miktarlarda dahi etkili olabilen, fizyolojik olayları kontrol edebilen biyokimyasal maddelere bitki hormonu adı verilir.
• Bitki hormonları bitki büyümesi ve gelişmesini düzenleyen işaret olarak da görev yaparlar ve karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler.
• Bitki hormonları bitkide birçok büyüme,farklılaşma ve gelişme olaylarını doğrudan veya başka bir olay üzerinden dolaylı olarak etkileyebilirler
• Bitkilerde doğal olarak meydana gelen biyokimyasal maddelerin yanı sıra sentetik olarak elde edilen hormon etkilerine benzer etkiler oluşturan maddeler de bulunmaktadır. Bu sentetik maddelere Bitki Büyümesini Düzenleyici Maddeler adı verilir.
• Bitkiler dıştan ve içten gelen sinyallere karşı çeşitli tepkide bulunurlar.
• Özel bir reseptöre bağlanan bir hormon veya diğer bir madde sinyal sekonder mesajcılar üretmek için hücreyi uyarır.
• Sekonder mesajcılar , orijinal sinyale karşı hücrenin çeşitli tepkiler üretmesini tetikler.
• Hücrede sinyal oluşumunun üç farklı evresi vardır. Bunlar algılama ,iletme ve yanıt verme şeklinde gerçekleşir.

 

                                                                

 DEVRİM SARISOY

BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ

FOTOSENTEZ VE KEMOSENTEZ

• İnorganik maddelerden organik besin moleküllerinin sentezi sırasında güneş ışığının enerjisi kullanılır.Bu olaya fotosentez diyoruz.
• Fotosentezde klorofil denilen pigment kullanılır. 20 farklı klorofil pigmenti vardır. En iyi bilinenleri Klorofil a (Kla) ve Klorofil b (Klb) ile bakteriyoklorofillerdir.
• İnorganik madde oksidasyonunda açığa çıkan kimyasal enerjinin besin sentezinde organik moleküllerin kimyasal bağlarına transfer edilmesine kemosentez denir.

HÜCRESEL SOLUNUM

BOŞALTIM SİSTEMİ

  

Canlılarda  metabolizma  artıklarının ve zararlı ürünlerin atılması boşaltım sistemiyle sağlanır.Dengeli bir iç ortam sağlanmış olur (homeostasis)

Canlılarda görülebilen boşaltım artıkları.

• CO2
• H2O
• Amonyak
• Üre
• Ürik asit
• Oksalat kristalleri
• Rafit
• Druz
• Sistolit

TEK HÜCRELİLERDE BOŞALTIM:

• Tek hücrelilerde CO2 ,NH3, H2O, gibi artık maddeler difüzyon ve osmozla dışarıya atılır.
• Tatlı sularda yaşayan amip, öglena, paramecium (terliksi hayvan) gibi tek hücrelilerde “kontraktil koful” adında boşaltım organı gelişmiştir.Sitoplazmalarına sürekli su girişi olur.Hücrenin aşırı şişerek patlamasını bu yapı ile engel olur

KALITIM

 Genlerin özelliklerini ve bunların nesillere aktarımını kalıtım inceler.